Μπορεί να ενισχύσει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση της τοπικής κοινωνίας Δημόσιες διαβουλεύσεις για το εμπεριστατωμένο, κατά γενική παραδοχή, ...
Μπορεί να ενισχύσει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση της τοπικής κοινωνίας
Δημόσιες διαβουλεύσεις για το εμπεριστατωμένο, κατά γενική παραδοχή, προσχέδιο του Διαχειριστικού Σχεδίου, από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας
ΣΤΟΧΟΣ η διατήρηση των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος (οικότοποι, είδη χλωρίδας και πανίδας), με παράλληλη αειφόρο ανάπτυξη
Το όραμα για τη διαχείριση τής υπό προστασία περιοχής Natura 2000 της Χερσονήσου Ακάμα, παρουσίασαν αυτή τη βδομάδα σε ενδιαφερομένους πολίτες και φορείς (εκπροσώπους κοινοτήτων και ιδιοκτητών γης, περιβαλλοντικών οργανώσεων και άλλων), σε δημόσιες διαβουλεύσεις, στελέχη του αρμόδιου Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας και της Κοινοπραξίας ENVECO Α.Ε. και I.A.CO Environmental and Water Consultants LTD που ετοίμασαν το λεπτομερές και εμπεριστατωμένο, κατά γενική παραδοχή, προσχέδιο του Διαχειριστικού Σχεδίου.
Η πρώτη δημόσια διαβούλευση για το θέμα, με ενημέρωση, συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στο Νέο Χωριό στον Ακάμα και η δεύτερη την Πέμπτη στη Λευκωσία (στην αίθουσα εκδηλώσεων του Υπουργείου Οικονομικών).
Στο πάνελ της δεύτερης διαβούλευσης ήταν ο Κώστας Χατζηπαναγιώτου, Διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, η Έλενα Στυλιανοπούλου, Υπεύθυνη του Τομέα Προστασίας της Φύσης του Τμήματος Περιβάλλοντος, ο Άγις Ιακωβίδης, Διευθυντής της εταιρείας I.A.CO LTD και ο Γιάννης Μπεκιάρης, Επιστημονικός Υπεύθυνος της εταιρείας ENVECO Α.Ε.
Οι βάσεις για υλοποίηση οράματος
Η επίτευξη ενός ικανοποιητικού προτεινόμενα καθεστώτος διατήρησης των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος (οικότοποι, είδη χλωρίδας και πανίδας), με παράλληλη διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής, έτσι που μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην αειφόρο ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής και να ενισχύει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση της τοπικής κοινωνίας, περιγράφονται στη μελέτη, ως οι βάσεις για υλοποίηση του οράματος αυτού.
Τονίζεται ότι «η πρώτη πενταετία, αφορά τα μέτρα του παρόντος Διαχειριστικού Σχεδίου, ενώ στις τρεις επόμενες πενταετίες παρουσιάζονται οι μελλοντικές διαχειριστικές δράσεις για την επίτευξη του γενικού οράματος διαχείρισης και προστασίας της περιοχής.
Σημαντική συμβολή στην καλύτερη διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής μετά την πρώτη πενταετία, αποτελεί η διαχείριση της κινητικότητας των επισκεπτών εντός της περιοχής Natura με την κατασκευή (2η πενταετία) και λειτουργία (3η και 4η πενταετία) μέσου σταθερής τροχιάς και με παράλληλη διαμόρφωση μελλοντικού χώρου στάθμευσης μεγάλης χωρητικότητας, με αξιοποίηση έκτασης στην οποία απαντώνται καλλιέργειες, με την προϋπόθεση ότι η μετακίνηση των επισκεπτών προς τις παραλίες θα πραγματοποιείται την περίοδο αιχμής αποκλειστικά με τη βοήθεια μέσου σταθερής τροχιάς.
Σημαντική παράμετρος στην υλοποίηση του οράματος είναι η δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης της προστατευόμενης περιοχής μέσω επιβολής τέλους εισόδου στην περιοχή και μέσω ανάπτυξης οικοτουριστικών δραστηριοτήτων και υποδομών εξυπηρέτησης.
Η εφαρμογή των μέτρων της πρώτης πενταετίας και η λειτουργία του μέσου σταθερής τροχιάς θα παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους επισκέπτες με αποτέλεσμα την αυξανόμενη ελκυστικότητα της προστατευόμενης περιοχής σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, παράλληλα με τη διασφάλιση του ικανοποιητικού καθεστώτος διατήρησης των προστατευτέων αντικειμένων της περιοχής».
Αναψυχή στη διάρκεια της μέρας
Το προσχέδιο του Διαχειριστικού Σχεδίου περιλαμβάνει ανάπτυξη οικοτουριστικών δραστηριοτήτων και υποδομών εξυπηρέτησης «οι οποίες θα έχουν ως στόχο την αναψυχή των επισκεπτών κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τέτοιες μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής: ιππασία, βόλτες με γαϊδούρια, ορεινή ποδηλασία, ανάδειξη παραδοσιακών γεωργικών πρακτικών (καλλιέργεια και επεξεργασία γεωργικών προϊόντων χαρουπιά -χαρουπόμελο, σιτηρά -αλώνια, αμπέλι -κρασί, μελισσοκομία -μελισσοκομικά προϊόντα, ανάδειξη της τοπικής χλωρίδας και πανίδας, παραγωγή τοπικών ποτών και εδεσμάτων, λαογραφικό μουσείο, μουσείο φυσικής ιστορίας κ.ά.), κτηνοτροφικές φάρμες, ανάδειξη παραδοσιακών προϊόντων, βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.
Οι εν λόγω αναπτύξεις δύναται να διαθέτουν ελαφριές υποδομές περιορισμένου μεγέθους για εξυπηρέτηση των οικοπεριηγητών, όπως αναψυκτήριο, χώρους ξεκούρασης και εκθετήριο-πωλητήριο σχετικών με το είδος τους προϊόντων».
Περιλαμβάνεται επίσης χωροθέτηση 2-3 οργανωμένων κατασκηνωτικών χώρων, «κατά προτίμηση σε χώρους όπου σήμερα λειτουργούν παράνομα τέτοιοι χώροι, οι οποίοι έχουν ήδη προκαλέσει περιβαλλοντική υποβάθμιση στον χώρο που έχουν αναπτυχθεί.
Για την αδειοδότηση των εν λόγω εγκαταστάσεων θα πρέπει να εκπονηθεί και εγκριθεί Μελέτη Δέουσα Εκτίμησης Επιπτώσεων, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και να εκδοθεί σύμφωνη γνώμη της Περιβαλλοντικής Αρχής η οποία θα λαμβάνει υπόψη και την άποψη της Επιτροπής Διαχείρισης. Για τους οργανωμένους αυτούς κατασκηνωτικούς χώρους απαιτείται και η έγκριση του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού».
Απαγορεύσεις σε Ζώνες Προστασίας
Τονίζεται στη μελέτη του Τμήματος Περιβάλλοντος ότι στη θαλάσσια περιοχή που εντάσσεται σε Ζώνη Υψηλής Προστασίας, οι ρυθμίσεις οι οποίες επιβάλλεται να εφαρμοστούν από 1η Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου είναι οι εξής:
* Απαγορεύεται η κίνηση, διέλευση, παραμονή και αγκυροβολία κάθε σκάφους και πλωτού γενικά μέσου ανεξάρτητα από το μέσο προώθησής του, καθώς και κάθε πλωτού ναυπηγήματος.
*Απαγορεύεται η αλιεία με χρήση σκάφους.
* Απαγορεύεται η υδατοκαλλιέργεια.
* Απαγορεύεται η παρουσία του κοινού στη θαλάσσια περιοχή, μια ώρα πριν από τη δύση έως μια ώρα μετά την ανατολή του ηλίου.
* Απαγορεύεται η χρήση ψαροντούφεκου.
Την περίοδο από 1 Οκτωβρίου έως 31 Μαΐου ισχύουν οι εξής ρυθμίσεις:
* Απαγορεύεται η κίνηση σκαφών και πλωτών γενικά μέσων με ταχύτητα μεγαλύτερη των 6 κόμβων (ναυτικών μιλίων ανά ώρα).
* Απαγορεύεται η υδατοκαλλιέργεια.
* Η αλιεία ρυθμίζεται σύμφωνα τον Περί Αλιείας Νόμο και τους σχετικούς Κανονισμούς.
* Επιτρέπεται και πρέπει να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη αλιευτικού τουρισμού, που αφορά φιλοξενία ατόμων, τα οποία δεν ανήκουν στο πλήρωμα του σκάφους, σε επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη με σκοπό την αναψυχή, την επίδειξη αλιευτικών μεθόδων, τη σίτιση και γενικά την παροχή τουριστικών υπηρεσιών που συνδέονται με την αλιεία.
Απαγορεύσεις σε θαλάσσιες περιοχές
Εξάλλου στις θαλάσσιες περιοχές που εντάσσονται σε άλλες Ζώνες Υψηλής Προστασίας προτείνεται να:
* Απαγορεύεται η πρόσβαση μηχανοκίνητων σκαφών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου σε απόσταση 20 m από την ακτογραμμή.
* Απαγορεύεται η νυχτερινή υποβρύχια κατάδυση
* Απαγορεύεται η κίνηση σκαφών και πλωτών γενικά μέσων με ταχύτητα μεγαλύτερη των 6 κόμβων (ναυτικών μιλίων ανά ώρα). Στη θαλάσσια περιοχή υψηλής προστασίας, προτείνεται επίσης να απαγορεύεται το ψαροντούφεκο και η υποβρύχια κατάδυση. Στη θαλάσσια περιοχή που εντάσσεται σε Ζώνη Υψηλής Προστασίας (και κατ’ επέκταση και στην περιοχή όπως προτείνεται και στη σχετική πρόταση της ΜΚΟ «Εναλία Φύσις»), που αποτελεί μαζί με την υποπεριοχή τον πυρήνα της περιοχής που προτείνεται για Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή, προτείνεται να:
*Απαγορεύεται η οποιαδήποτε μορφή αλιείας, ακόμη και με καλάμι από την ακτή.
* Απαγορεύεται η αγκυροβόληση σκαφών πλην από προσδιορισμένες περιοχές και σε αγκυροβόλια και σε ειδικά αγκυροβόλια που θα κατασκευαστούν.
* Απαγορεύονται τα αθλήματα όπως το jet-ski, θαλάσσιο σκι, η ρυμούλκηση πλωτών μέσων από ταχύπλοα σκάφη και γενικά οι ταχύπλοες δραστηριότητες. Το θέμα της ασφάλειας των κολυμβητών και δυτών θα είναι
πρωταρχικής σημασίας στην περιοχή.
* Απαγορεύεται η δραστηριότητα σίτισης ιχθύων.
* Επιτρέπεται το κολύμπι και η ελεύθερη κατάδυση (snorkeling). Προτείνεται η δημιουργία καθορισμένων διαδρομών ώστε να προβληθεί η πλούσια οικολογία της συγκεκριμένης θαλάσσιας περιοχής.
* Επιτρέπεται η αυτόνομη κατάδυση. Στον πυρήνα θα δημιουργηθούν καταδυτικές διαδρομές ώστε οι δύτες να περιοριστούν σε συγκεκριμένες περιοχές και κατά συνέπεια να υπάρξουν περιοχές χωρίς ανθρωπογενή επίδραση. Η επιστημονική κατάδυση θα επιτρέπεται σε όλες τις περιοχές.
Τα «όχι» της παραλίας Ασπρόκρεμνου
Για την Περιφερειακή Ζώνη Ελέγχου Παραλίας Ασπρόκρεμνου, προτείνεται όπως τοποθετηθούν ειδικές πινακίδες ευαισθητοποίησης των λουομένων της παραλίας για τη χρήση της παραλίας από τις χελώνες για σκοπούς ωοτοκίας, από τον Ιούνιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο κάθε έτους.
Οι πινακίδες θα παρακινούν τους λουόμενους ώστε να μην παραμένουν στην παραλία από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου και όπως οι ομπρέλες και τα κρεβατάκια απομακρύνονται κατά την περίοδο αυτή από τις αμμώδεις περιοχές της παραλίας. Επίσης, στις πινακίδες να αναφέρεται ότι η κατασκήνωση, η διανυκτέρευση, το άναμμα φωτιάς και η χρήση μεγαφωνικών εγκαταστάσεων πρέπει να αποφεύγεται, όπως επίσης και η κίνηση των οχημάτων επί της παραλίας και των αμμοθινικών οικοσυστημάτων, καθώς αυτή αποτελεί σημαντική επίπτωση στην ωοτοκία της θαλάσσιας χελώνας.
Ο Παύλος Φωτιάδης και η διανυκτέρευση
Εκ μέρους των ιδιοκτητών γης εντός της περιοχής NATURA, ο επιχειρηματίας Παύλος Φωτιάδης έκανε την εξής παρέμβαση στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης στη Λευκωσία, απευθυνόμενος στους μελετητές:
«Ο θεσμός NATURA είναι πανευρωπαϊκός. Αλλά, ενώ σε περιοχές NATURA στην Ευρώπη και αλλού, έχουν επιτραπεί τουριστικές και άλλες αναπτύξεις, (ακόμα και αεροδρόμια σε κάποιες περιπτώσεις), στην προκειμένη περίπτωση, στις περιοχές που επιστημονικά δεν υπάρχουν προστατευόμενα είδη, εσείς αποφασίσατε ενάντια στην πρακτική της Ευρώπης, εισηγείστε να μην υπάρχει διανυκτέρευση και δεν αφήνετε ελεύθερο το πεδίο στην ανάπτυξη. Με ποια κριτήρια το κάνετε αυτό;
Το δεύτερο ερώτημά μου, αφορά τη διαδικασία εντός της περιοχής NATURA. Σε περίπτωση ιδιωτικής ιδιοκτησίας, ένας ιδιοκτήτης γης θα πρέπει να προσκομίσει Μελέτη Δέουσα Εκτίμησης Επιπτώσεων για να προχωρήσει σε μια ανάπτυξη, που οι Αρχές έχουν υποχρέωση να μελετήσουν. Εισηγείστε να καταργηθεί αυτό το δικαίωμα των ιδιοκτητών; Το τρίτο ερώτημα, αφορά τις στρατιωτικές ασκήσεις, που δεν περιλαμβάνονται στις εισηγήσεις σας, ως ζητήματα που πρέπει να απαγορευτούν στον Ακάμα.
Γιάννης Μπεκιάρης: Για το πρώτο ερώτημα, να πω ότι το Διαχειριστικό Σχέδιο όπως παρουσιάστηκε σήμερα, έχει στόχο μια ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων των ιδιοκτητών. Στο Σχέδιο υπάρχουν δυνατότητες κάποιας ήπιας ανάπτυξης, όπως έχει διαμορφωθεί η πρόταση σήμερα. Αυτό σχετίζεται και με τα θέματα επίλυσης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.
Παύλος Φωτιάδης: Επιτρέψτε μου να παρατηρήσω ότι υπάρχει παντελής έλλειψη επιστημονικών κριτηρίων στην εισήγησή σας για μη αδειοδότηση καταλυμάτων διανυκτέρευσης.
Κώστας Χατζηπαναγιώτου: Το Διαχειριστικό Σχέδιο του Ακάμα είναι ένα εργαλείο που θα καταλήξει σε νομοθετικές ρυθμίσεις, αργότερα, από το κράτος. Το μεγάλο ερώτημα είναι, τι θέλουμε να κάνουμε με την περιοχή του Ακάμα; Στο NATURA παρόλο που έχουμε ιδιωτικές ιδιοκτησίες, δεν έχουμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στον Ακάμα.
Γι’ αυτό, το Διαχειριστικό Σχέδιο Ακάμα αναγκαστικά πρέπει να αφήσει περιθώριο στους τεχνοκράτες του κράτους και σε όλη την κοινωνία ν’ αποφασίσουμε πού θέλουμε να κινηθούμε. Θέλουμε να κινηθούμε μέσα στα πλαίσια ενός εθνικού πάρκου; Θέλουμε να διαχειριστούμε μόνο την περιοχή NATURA και να επιτρέψουμε ή ν’ απαγορεύσουμε σύμφωνα με τις δέουσες εκτιμήσεις και τα δικαιώματα αναπτύξεων που υπάρχουν στα κράτη όπου ακολουθούνται οι διαδικασίες της ευρωπαϊκής οδηγίας;
Οι μελετητές βλέπουν τον Ακάμα ως ένα ενιαίο πλαίσιο διαχείρισης και μέσα σε αυτό, κάνουν τις εισηγήσεις τους. Το εθνικό πάρκο είναι το όραμα της κοινωνίας και του κράτους. Δεν επιβουλεύεται τα δικαιώματα, τις διαδικασίες και τη φιλοσοφία των οδηγιών.
Άγις Ιακωβίδης: Για το πρώτο ερώτημα του κ. Φωτιάδη, να πω ότι το Σχέδιο Διαχείρισης καθορίζει ένα πλαίσιο διαχείρισης της περιοχής. Απ’ εκεί και πέρα υπάρχουν οι νόμοι σ’ αυτή τη χώρα. Η νομοθεσία μας είναι ξεκάθαρη για το πώς και πότε υλοποιείται ένα έργο εντός της περιοχής NATURA, ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να υποβληθεί και τι πρέπει να συνοδεύει οποιαδήποτε αίτηση στην Πολεοδομία. Η δεύτερη ερώτησή σας, δικαιολογεί την πρώτη.
Δεν απαγορεύεται να υποβληθεί μια αίτηση, όπως ορίζεται στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μπορεί οποιοσδήποτε να υποβάλει οποιαδήποτε αίτηση στην Πολεοδομία για την ανάπτυξη που έχει υπόψη του.
Αν είναι μέσα σε NATURA και η Πολεοδομία κάνει δεχτή αυτή την αίτηση, θα ακολουθηθεί συγκεκριμένη διαδικασία και το έργο θα υλοποιηθεί, αν αδειοδοτηθεί με βάση τη διαδικασία. Εμείς δεν φτιάχνουμε νόμους ή ευρωπαϊκές οδηγίες, απλώς εφαρμόζουμε τους νόμους και τις οδηγίες. Για το τρίτο ερώτημα περί στρατιωτικών ασκήσεων, γνωρίζουμε ότι οι στρατιωτικές ασκήσεις πλέον δεν επιτρέπονται… αν υπάρχει κάτι που ξέρετε, παρακαλώ να μας το πείτε.
Παύλος Φωτιάδης: Μου έκανε εντύπωση ότι υπάρχουν δέκα ειδών απαγορεύσεις πολύ πιο απλές και αυτή η συγκεκριμένη δεν περιλαμβάνεται σε αυτές…
Άγις Ιακωβίδης: Απαγορεύουμε αυτά που σήμερα επιτρέπονται. Κατά την άποψή μας, σήμερα δεν επιτρέπονται στρατιωτικές ασκήσεις, οπότε δεν υπάρχει θέμα να τις απαγορεύσουμε...
Έλενα Στυλιανοπούλου: Η ερώτησή σας κ. Φωτιάδη, είναι πραγματικά πολύ σημαντική και άγγιξε την ουσία αυτού που προσπαθούμε να παρουσιάσουμε σήμερα. Πρόκειται για μια περιοχή στολίδι για την Κύπρο, δυόμισι χιλιάδες εκτάρια της οποίας, είναι ιδιωτική γη. Είναι πραγματικά ένας μεγάλος πονοκέφαλος για οποιαδήποτε προσπάθεια προστασίας, πράγμα παραδεκτό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ταυτόχρονα πρόκειται για μια περιοχή όπου οι κάτοικοι και οι ιδιοκτήτες γης, θέλουν τουριστικά καταλύματα και ν’ αναπτύξουν τον τουρισμό.
Καλούμαστε αυτή τη στιγμή να συνδυάσουμε όλα αυτά. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προωθηθεί η διανυκτέρευση στις κοινότητες. Το όραμα είναι αυτή η περιοχή να προχωρήσει σε ένα πλαίσιο προστασίας, που να είναι οργανωμένο και να μπορεί να επιφέρει και έσοδα στις κοινότητες. Αυτή τη στιγμή, σας παρουσιάζουμε εδώ αυτό το όραμα. Είμαστε ανοικτοί στα σχόλιά σας».
Η θεσμική σύζευξη των δύο Διαχειριστικών
Παρούσα στις δημόσιες διαβουλεύσεις ήταν και η Αντωνία Θεοδοσίου, Διευθύντρια Έργου Διαχειριστικού Σχεδίου Χερσονήσου Ακάμα, (που αφορά και την ευρύτερη περιοχή), η Σύμβαση της οποίας υλοποιείται στο παρόν στάδιο, παράλληλα με το παρόν Διαχειριστικό Σχέδιο της περιοχής του Δικτύου Natura 2000.
Μας είπε τα εξής: «Τον ίδιο καιρό που εκπονείτο το Διαχειριστικό Σχέδιο της περιοχής του Δικτύου Natura 2000, εκπονούσα κι εγώ τις προτάσεις μου σε συνεργασία με τις κοινότητες για τα κοινωφελή έργα κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης. Το συνολικό σχέδιο δράσης μου σε αυτό το διάστημα (από τον Απρίλη 2012), παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε από τη Διαχειριστική Επιτροπή για τον Ακάμα, τον Νοέμβριο 2014. Στο μεταξύ έχουν ήδη δρομολογηθεί μια σειρά έργων με διαφορετικό μεταξύ τους βαθμό ωριμότητας το καθένα κι ελπίζω να δοθεί σε αυτά μια ιδιαίτερη ώθηση, μετά την έγκριση και του Διαχειριστικού για την περιοχή NATURA.
Έγινε η προσπάθεια του ενιαίου σχεδιασμού για να λειτουργεί το Διαχειριστικό για την περιοχή NATURA παράλληλα με το δικό μου Διαχειριστικό για τα κοινωφελή έργα των χωριών και ήρθε η περίοδος που πρέπει να γίνει η θεσμική σύζευξη των δύο. Είχα μια συνεργασία με την ομάδα του Διαχειριστικού του NATURA στον βαθμό που μπορώ να εμβολιάσω το δικό τους σχέδιο με κάποια από τα έργα που είχα στο σχέδιο δράσης μου. Σε κάθε περίπτωση, νομίζω ότι η θεσμική σύζευξη των δύο σχεδίων μέσω διαταγμάτων και κονδυλίων, μόνο όφελος μπορεί να φέρει κι αυτό πρέπει να γίνει, ενώ εμείς συνεχίζουμε την προώθηση των έργων στα χωριά».