του Γιάννη Λασκαράκη. Ένα ταξίδι στον Πόντο είναι ταξίδι στο χώρο και στην Ιστορία. Από τα 700 π.Χ. όταν εγκαταστάθηκαν οι Ίωνες από τη Μίλητο στην ...
του Γιάννη Λασκαράκη
Ένα ταξίδι στον Πόντο είναι ταξίδι στο χώρο και στην Ιστορία. Από τα 700 π.Χ. όταν εγκαταστάθηκαν οι Ίωνες από τη Μίλητο στην ακατοίκητη ως τότε νότια ακτή της Μαύρης Θάλασσας, αρχίζει η ιστορία του Πόντου.
Τα Παφαγονικά όρη δυτικά και οι Ποντικές Άλπεις ανατολικά δημιουργούν ένα συνεχή ορεινό όγκο στο νότο, που απομονώνει την στενή λωρίδα της ακτής από το οροπέδιο της Ανατολίας. Από το ύψος των 2.300 μέτρων των Ποντικών Άλπεων, κοντά στην Ρωμαϊκή πόλη Νικόπολη , ο βασιλιάς της Περσίας Κύρος, αντίκρυσε τον Πόντο και αναφώνησε «θάλαττα, θάλαττα». Από το ίδιο σχεδόν σημείο περνάει ο δρόμος των καραβανιών που συνδέει τον Πόντο με το Αιγαίο και ο άλλος που περνάει από την Άγκυρα και καταλήγει στο οροπέδιο της Καππαδοκίας , στην οροσειρά του Ταύρου και στα λιμάνια της Μεσογείου. Ο τρίτος δρόμος οδηγεί ανατολικά στο Ερζερούμ , στο Ματζικέρτ και στη λίμνη του Βαν και ένας κλάδος του νότια στη Μεσοποταμία, στο Ντιγιαρμπακίρ , ανάμεσα στον Τίγρη και τον Εφράτη. Αυτοί οι μεγάλοι δρόμοι του εμπορίου και του πλούτου ήταν ο στόχος των κατακτητών που διαμόρφωσαν την Ιστορία της ευρύτερης περιοχής μέχρι τις μέρες μας.
Αποτελεί συγκλονιστική εμπειρία να επιχειρήσεις να διασχίσεις αυτούς τους δρόμους σήμερα, εφοδιασμένος με τις απαραίτητες γεωγραφικές και ιστορικές γνώσεις, ώστε να ζήσεις τα γεγονότα και να συναντήσεις τα ιστορικά πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν. Να ακούσεις τις πολεμικές ιαχές , τις οιμωγές των πληγωμένων, τα βογγητά των πεζοπόρων εξόριστων και των κυνηγημένων. Να αντικρύσεις τις χιλιάδες βαρυφορτωμένες καμήλες των καραβανιών να διασχίζουν τις άνυδρες στέπες της κεντρικής Μικρασίας.
Ξεκινήσαμε την επίσκεψη του Πόντου ένα Αυγουστιάτικο πρωινό με το αυτοκίνητο. Οι χάρτες υποκαταστάθηκαν από τον ηλεκτρονικό πλοηγό του αυτοκινήτου. Όσο τουλάχιστον οι δρόμοι της Τουρκίας ήταν περασμένοι στους χάρτες του πλοηγού. Διότι ο φρενήρης ρυθμός κατασκευής νέων αυτοκινητόδρομων στην Τουρκία, έβαζε σε δοκιμασία τη γυναικεία φωνή του πλοηγού που μας συμβούλευε να γυρίσουμε πίσω διότι τρέχαμε σε … ανύπαρκτο αυτοκινητόδρομο.
Toπέρασμα έξω από τον περιφερειακό της Κωνσταντινούπολης με κατεύθυνση τη μεσαία από τις τρεις επιβλητικές κρεμαστές γέφυρες του Βοσπόρου, προκαλεί δέος. Τεράστια κτηριακά συγκροτήματα και ουρανοξύστες με εξεζητημένη αρχιτεκτονική μορφή, μαρτυρούν και επιβεβαιώνουν την πολυκοσμία της μεγαλούπολης των 17 εκατομμυρίων, αλλά και τον πλούτο που είναι συγκεντρωμένος στα χέρια ιδιωτών και μεγάλων επιχειρήσεων. Δέος και θαυμασμό προκαλεί και η θέα του Βοσπόρου από το ύψος του οδοστρώματος της γέφυρας, με τα αναρίθμητα πλεούμενα , φορτηγά πλοία και πετρελαιοφόρα να τον διασχίζουν.
Στη διασταύρωση για την Άγκυρα στρίψαμε αριστερά ανηφορίζοντας προς το οροπέδιο της Ανατολίας. Κάθε τόσο πινακίδες μας πληροφορούσαν για τον πληθυσμό άγνωστων πόλεων που ξεπερνούσαν τις εκατό και τις διακόσιες χιλιάδες κατοίκους. Φθάσαμε το απόγευμα στη Σαφράμπολη, τη Βυζαντινή Θεοδωρούπολη. Γραφική κωμόπολη που χαρακτηρίστηκε διατηρητέος οικισμός . Το όνομά της προέρχεται από τα σαφράν, το άνθος με τα κόκκινα και κίτρινα στίγματα που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη βαφική και στο μαγείρεμα. Στο κέντρο της πόλης, ανάμεσα στα εργαστήρια και στο παζάρι, δεσπόζει το παλιό μεγάλο χάνι, που μοιάζει με φρούριο. Η μοναδική είσοδος έκλεινε το βράδυ για την ασφάλεια των εμπόρων και των εμπορευμάτων τους. Περίπου 300 οικογένειες ελληνικές ζούσαν στην Σαφράμπολη.
Διανυκτερεύσαμε σε ένα εξαιρετικό παραδοσιακό ξενώνα. Το πρωί στις πέντε μας ξύπνησε η φωνή του μουεζίνη που έρχονταν μαγνητοφωνημένη από τον απέναντι μιναρέ. Απολαύσαμε όμως ένα πλούσιο πρωινό με μοναδική θέα στην παλιά πόλη
Η Κασταμονή απέχει εκατόν δέκα χιλιόμετρα απο τη Σαφράμπολη. Ορεινός οικισμός, παλιό φέουδο του Ιωάννη Κομνηνού, με το κάστρο που έκτισε ο ίδιος το 1150. Διακόσιες Ελληνικές οικογένειες ζούσαν στην παλιά αυτή βυζαντινή πόλη.
Επόμενος σταθμός η Σινώπη. Η πρώτη πόλη στη Μαύρη Θάλασσα. Γεμάτο το λιμάνι από πλοία και σκάφη ψαράδικα και αναψυχής. Την ίδρυσαν οι Μιλήσιοι, επάνω στην κυκλική χερσόνησο που συνδέεται με τη στεριά με ένα στενό λαιμό. Κυριαρχεί ο το μεγάλο κάστρο δίπλα στο λιμάνι που έκτισε ο βασιλιάς Μιθριδάτης. Στις επάνω γειτονιές με τα παλιά ξύλινα αρχοντικά ζούσαν οι Έλληνες καραβοκύρηδες και ψαράδες, καθώς και οι καραβομαραγκοί που δούλευαν στα σουλτανικά ναυπηγεία.
Σήμερα είναι μια μεγαλούπολη πυκνοκατοικημένη με μεγάλη κίνηση. Με δυσκολία βρήκαμε πάρκινγκ για να πιούμε ένα καφέ στο λιμανάκι με τα τουριστικά σκάφη και να επισκεφθούμε το κάστρο.
Στη Κερασούντα έχει προγραμματισθεί η επόμενη διανυκτέρευση. Ακολουθούμε ανατολικά έναν καινούργιο σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Αριστερά μας βρίσκεται η θάλασσα και δεξιά οι καταπράσινες πλαγιές των ποντιακών Άλπεων.
Η Μπάφρα απέχει από τη θάλασσα. Το πέρασμα μέσα από το κέντρο της πόλης είναι μια περιπέτεια λόγω της άναρχης κίνησης στους στενούς της δρόμους. Που και που ανακαλύπτουμε λίγα απομεινάρια από την παλιά ευημερούσα ελληνική κοινότητα.
Η Σαμψούντα (Αμισός) είναι μια απέραντη μεγαλούπολη των 600.000 χιλιάδων κατοίκων. Ο αυτοκινητόδρομος περνάει μέσα από την πόλη , πίσω από το λιμάνι και η κίνηση καθυστερεί τη διέλευσή μας. Αυτό όμως μας επιτρέπει να την απολαύσουμε. Είχε αρχίσει να σουρουπώνει και τα πορφυρά χρώματα του δειλινού σκέπαζαν τη θάλασσα , ενώ τα κατάρτια των σκαφών αναψυχής ανταγωνίζονταν τους μιναρέδες των τζαμιών. Τα φώτα της πόλης άναψαν , οι πλατείες φωτίστηκαν και στις γύρω πλαγιές οι μικροί οικισμοί δήλωσαν την παρουσία τους.
Φθάσαμε στην Κερασούντα αργά το βράδυ.
Συνεχίζεται …
